ကယောလူမျိုးများ

*** ကယောလူမျိုးများနေထိုင်သောကရင်နီပြည် ***

* * ကယောနယ်ကိုတည်ထောင်အုပ်ချူပ်ခြင်း * *

ကယောလူမျိုးစုများသည် ကယန်းအနွယ်ဝင်များနှင့်အတူ စစ်တောင်းမြစ်အတိုင်းဆန်တက်ကြပြီးနောက်
စစ်တောင်းမြစ်ထဲစီးဝင်သော ခပေါင်းချောင်း သောက်ရေခပ်ချောင်း ကရင်ချောင်း ကမ်းနီချောင်းအနီးရှိ ကမ်းနီရွာ ( ငုဒုံသ)တွင် နောက်ဆုံးနေထိုင်ကြပါသည် ထိုကမ်းနီရွာမှ အရှေ့နှင့် အရှေ့မြောက်အရပ်သို့ နောက်ဆုံးလမ်းခွဲသွားကြသည် ကယောလူမျိုးကိုဦးဆောင်သော
သူမှာ သီးဖားမော(ဖားမောမျိုး) သီးဖားရီ(ဆီးရီးယာမျိုး
ကိုသိုမျိုးတို့ဖြစ်ကြသည် သီးဖားမောမျိုးနှင့်သီးဖားရီမျိုးတို့သည် အရှေ့တည့်တည့် ဂမုန်းတောင် (ကရင်နီတောင်တန်း)ကို ကျော်ဖြတ်ကာ ထူးချောင်းဒေသ လိုဘောခို
ဆိုခေါ်ဆိုထား ဆိုထူးလာတစ်ဝိုက်တွင် ဝင်ရောက်နေထိုင်ကြသည် ကိုသိုမျိုးသည် သောက်ရေခပ်ချောင်းမှတဆင့် နတ်တောင်မှသံလွင်မြစ်နှင့်ပွန်ချောင်းဆုံ ပွန်ချောင်းနှင့် ထူးချောင်းဆုံ မှတစ်ဖန် လိုဘောခူထိ လာရောက်နေထိုင်ကြသည် ကယောဒေသသို့စတင်ရောက်ရှိလာသော ကယောအနွယ်ဖွား(3) မျိုးအနက် ဆီးရီးယာအမျိုးသည် ထိပလော်ခို-ဒိုလီဘူကို စတင်တည်ထောင်ကြောင်း ရှေးလူကြီးများက ဆိုပါသည် ဆီးရီးယာအမျိုးမှာ အီရယ် ဂိုဘဲ တိုဒတ် မွန်ဂါဘယ်တို့က အဆက်ဆက်အုပ်ချူပ်လာရာမျိုးဆက်ပေါင်း (24) ဆက်ရှိကြောင်း
သိရှိရသည် ခရစ်သကရာဇ်?1700 မတိုင်မီအချိန်မှစ၍
ဘောလခဲနယ်ကို စတင်တည်ထောင်အုပ်ချူပ်သည့်အချိန်ထိ ကယောနယ်အဖြစ်တည်ထောင်အုပ်ချူပ်ခဲ့သည်
ဤအကြောင်းများ၏ သမိုင်းကို မည်သူမျှမှတ်တမ်းတင်ထားခြင်းမရှိသည့်အတွက် ကယောလူမျိုးအကြောင်း
ကို လူသိနည်းခဲ့သည်

*** ထီပလောခို ဒိုလီဘူနယ်တွင်းရှိ သူရဲကောင်းများ ***

(1) ဆီးရီးယာ (Syria) (2) အီရယ်(Ireh) (3) ဂိုဘဲ(Ghobè) (4) ဂိုဒတ်(Ghoda) (5) မွန်ဂါဘယ်(Moghabè) (6) ရှေးထာဂျော်လော် (Sehtăgòlo)
(7) ဘိုသဲကို (Bothè̌ko) (8) ထီမော(Htimò)
(9) မာဒူအီ(Madui) (10) သယ်မောအီ (Thèmòi)
အေအီ (Ei) (11) ရီးအီ (Ri i) ဆောအီ(Sò̌i)
နော်ဂါအီ (Nòghai) (12) လယ်ဖိုးအီ(Lèphǒi) ဘောယိုအီ (Bòjoi) (13) ဆားအီ(Sai) (14) ထာလီမော်(Htalimò̌) (15) ဘိုးနီ (Bǒni)

*** ဘီသူနှင့် ခါးဘယ် တည်ထောင်အုပ်ချူပ်ခြင်း***

စစ်တောင်းမြစ်အတိုင်း သောက်ရေခပ်ပေါင်းလောင်းချောင်းအတိုင်း ဆန်တက်လာသောအုပ်စုသည် မွန်ခမာတို့ကိုတိုက်ခိုက်ရင်းပြန်လာကြသည် ထို့ကြောင့် အောက်ပြည်ဘက်မှပြန်လာသောလူမျိုး ဂေါ်ဒေါ(Ghòtò)ဟု
ခေါ်သည် ၎င်း အမျိုးမှာ လိုထားအီ(Lôhtăi) ဆိုသူ၏ အမျိုးသည် ထော်ကျိုခိုး(Htògôkhǒ) လိုဘူးခို(Lobŭkho)
တစ်ဖန် ဘီသူအောက်ရွာကိုလာရောက်တည်ထောင်ပါ
သည် ထူးချောင်း ပရောလီဒိုး(Bròlītô)တွင် နေထိုင်သော ပရောယာ(Bròjā)အမျိုးမှ ဦးယိုးအီ(Jôi) နှင့် ထော်သိုးအီ(Htòthǒi) ညီအစ်ကိုတို့သည်လည်း အထက်ပါနှစ်မျိုးနှင့်အတူ ဘီသူရွာတွင်လာရောက်နေထိုင်ပါသည် ဂျေကရော်(Gekrò) အမျိုးမှ ဦးယိုးအီသည် ဘီသူ
အောက်ရွာတွင်နေထိုင်သည် ဂျေကရော်အမျိုးမှ သီးယိုအီ(Thijoi)နှင့် ထော်သိုးအီ(Htòthǒi) တို့သည် ဘီသူအထက်ရွာတွင် သွားရောက်နေထိုင်၍ တည်ထောင်အုပ်
ချူပ်သည် ဘီသူရွာသို့သွားရောက်တည်ထောင်နေထိုင်သော ဂျော်ကရော်အမျိုးသည် ထူးချောင်းဘေးရှိ ဆိုခေါဆိုထားခူ(Sōkhò Sōhtăkhû̄) ဂျေးခိုဖူးလီ(Gekhǒphûli)bဂျေခိုးဒူ (Gekhǒdû̄) ဂျေခိုးဖူ (Gekhǒphû)မျိုးတို့နှင့်အတူ နေထိုင်ကြသည် ဂျေခိုးဒူ နှင့် ဂျေခိုးဖူ တို့သည် ရှေးယခင်က လိုလောခူ (Lôlòkhû̄)
ဟာထီဆိုခူ (Hahtǐsokhû̄) တို့တွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်
ယခုအခါ ခါးဘယ်သို့ ပြောင်းရွေ့နေထိုင်ခဲ့ကြသည် ၎င်း အမျိုးနှစ်မျိုးသည် အချင်းချင်းစစ်တိုက်ရာမှ လောလျှာခူ
သို့ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ပြီး မိမိတို့ကိုယ်ကို ကယားလူမျိုးများအဖြစ်ခံယူခဲ့ကြသည် ဘီသူရွာတွင် ထိုခါယာ(Htokhaja) ဂျီယိုးဒူ (Gijodû̄) လော်ဟိုး(Lòhǒ) ဂေါ်ဒေါ(Ghòtò) ဗရဲ့(Prè) ဂျိုနို(Gono) မျိုးများလည်း ဝင်
ရောက်အခြေချနေထိုင်ကြပါသည် ဂျော်ကရော် ဂျေခိုးဒူ
ဂျေခိုးဖူ ဟူသောအမည်မှာ ဗူးသီးမှထွက်လာသော
လူသားများအကြောင်းကိုအမှိပြုပြီး အမျိုးအမည်ကို မည့်
ထားခြင်းဖြစ်သည် ဆိုခေါဆိုထားခူတွင်နေစဉ် ပရားဂျူ း
လူဖူးမျို း (ဂါလိုးမျိုး) ထားဖားကီမျို း ထီမီဖာများနှင့်အတူ
နေထိုင်ကြသည်
* * အနောက်ဗရဲ့ ဘွဲ့ကယောနယ်တည်ထောင်ခြင်း * *

ထူးချောင်းအနောက်ဖက်ကမ်းသို့ သွားရောက်နေထိုင်ကြသော သူများကို အနောက်ဗရဲ့ဟု ခေါ်ကြသည် မိမိ
ကိုယ်ကို ဘွဲ့ကယောဟု ခေါ်ကြသည် သူတို့တွင်လည်ခွဲသင်တိုင်း ဒူးကွင်းစွပ်ကြေးကွင်း ခေါင်းဆောင်းသရဖူများနှင့် အခြားယဉ်ကျေးမှုများပျောက်ကွယ်ခဲ့သည် ဘွဲကရင် ဂေဘားဖို ဘွဲ့ပကူး နှင့် အတူနေထိုင်ကြရာမှ
ယဉ်ကျေးမှုလွမ်းမိုးခံရသည် သူတို့သည် ထူးချောင်းအရှေ့ဖက်ကမ်းရှိ လိုဘောခူ (Lôbò̌khû̄) အရပ်တွင်နေထိုင်ခဲ့ကြသည် ဆွေမျိုးစုနှင့်စားကျက်ပြသနာကြောင့်
အနောက်ဖက်ကမ်းသို့ သွားရောက်၍နေထိုင်ကြသည်
သူတို့တွင် အမျိုးပေါင်း (7) မျိုးရှိသည် သာဘားဖိုမျိုး သည်
ဝူဂါလူဘူ အရပ္မွ ဝူဂါလာဘူမွ ဘြယ္ဒိုးသာ ယိုလီခို
ဂေကော ဟီမူ စောပလေခူ ဆော်လယ် ထီဝါခေါ ဖားဝယ် တွင်နေထိုင်ကြသည် သာဘားဝါးအမည်ဖြင့် ပလာဒီခေါ သဘားရား ခမာဒီ လိုဘိုးစော ထီးသာစောနယ်
သီု့ ဝင်ရောက်နေထိုင်ကြသည် သာဘားရားအမည်ဖြင့်
ထားဒူခီး ကေသဲဒိုး စီကီခေါ ဒိုခို ထော်သိုခေါ တွင်နေထိုင်သည် ဝီဒါးမူမျိုးဟုလည်း ခေါ်သည် ဝီးယော်မျိုးသည်
ပေခီး ကေခီး သိုသီးဖို ဒိုဖို လာဝါ လာဖာထီ ဒိုမိုခေါ
တွင် ဝင်ရောက်နေထိုင်သည် ၎င်းဒေသကို လော်ကား ဟူ၍လည်းခေါ်သည် ထူးချောင်းအရှေ့ နှင့် ထူးချောင်းအနောက် ကူးလူးဆက်ဆံကြရာတွင် ထူးချောင်းသည်
အဟန့်အတားသဘေားဖြစ်သည် ထူးချောင်းအရှေ့ဖက်
သို့ ကူးသောနေရညတွင်တည်ရှိသည် ခေါလီရွာသည်
ခူသဲဂျီနှင့်လိုလီးဂျီ တို့သည် ခရီးသွားလာသူများကို ပြန်
ပေးဆွဲလေ့ရှိသည် ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ လုပ်ရပ်ကြောင့် အရှေ့နှင့်အနောက်ဆက်သွယ်ရေးတင်းမာခဲ့ကြသည်
၎င်းတို့နှစ်ဦးကို ဒေသခံများကလုပ်ကြံပြီးနောက် ဒေသ
နှစ်ခုဆက်သွယ်ရေးပြန်လည်သင့်မြတ်ခဲ့သည်
စောပလေခိုရွာမှ သူရဲကောင်း မာဖူး (Maphŭ) သူဒူးကျူး
(Thûtûcû) လဒင် (Ladi) ခီးဘူး (Khibŭ) တို့သည်
ထော်သူခေါရွာမှသူရဲကောင်းများနှင့်သွားရောက်ယှဉ်
ပြိုင်တိုက်ခိုက်ရာတွင် သူတို့၏ သူရဲကောင်းများကိုမရွေး
နိုင်သဖြင့် သားစဉ်မြေးမြစ်ဆက်အထိ ကျွန်အဖြစ်ခံရ
ကြောင်းဆိုသည် ထို့ကြောင့် ဟောင်တာက သဘာရားခွေး ရဲစွမ်းသတ္တိရှိတာက သာဘားဖို ဟူ၍ ပြေားဆိုကြသည်
Mòrèi āpû jîbû̌-Adrewe lèthǎ thǔsō Lô̄nè lòte bijā èkǔ-Mālò Sò̌mô̌ ghāla.
Hòi nākhò̌ htòlòblō-Lônè sāthǒphrō Èsōrè̌ wa
mô̄kei dǐtû̄ jūnû̄-Tòrē asīnû mô̄kei èsījòphô̌ kǔ

မော်ရဲအီသည် တောင်ဆိတ်ဖြူကိုလိုက်ရင်း ဂူပိတ်မိသဖြင့် ဂူပိတ်နေသောကျောက်တုံးကြီးအားဖယ်ရှားရန် ဂဲလားရွာမှ သူ၏ဆွေမျိုးများသည် ဆင်ပြောင်ကြီး(3) ကောင်မှာ၍ သံချောင်း သံကြိုးများတို့ဖြင့် လာရောက်ဆွဲထုတ်သော်လည်းမရပါ
မုတ္တမ. သထုံ ကျိုက်ထို မှ စစ်တောင်းမြစ် အစဉ်အတိုင်းဆန်တက်လာသောအုပ်စုတွင် ကယောလူမျိုးများသည် ကယန်းလူမျိုးအုပ်စုနှင့်လိုက်ပါလာသည် ၎င်းလမ်းကြောင်အတိုင်းဆန်တက်သောအုပ်စုသည် ရန်သူတို့၏ ဘေးရန်မအေးသဖြင့် ရဲရင့်ပြီးသတ္တိပြောင်မြောက်သူများ လေး ဓါး လှံ လက်နက်အရာ၌ ထူးချွန်ကျွမ်းကျင်သောသူများနှင့် အပြေားအဆိုထက်မြက်၍ ပရိယာယ်ကြွယ်ဝသော ကယောလူမျိုးများကိုရွေးချယ်ပြီး လိုက်ပါသွားစေခဲ့ပါသည် သူတို့သည် ကယောဘာသာစကားဖြင့် သိုခိုးလို (Thôkhô̌lo) အမည်ရသော အလယ်ချောင်းဒေသဝဲယာတစ်ဝိုက်နှင့်ပတ်ဝန်းကျင်တွင်ရှိ
သော တောင်စဉ်တောင်တန်း (7) သွယ် ချောင်းကြီးမြောင်းကြီး (7) ချောင်း မြို့သစ်ရွာသစ်တည်ရန် ဘူမိနက်
သန်အောင်မြေများကိုရွေးချယ်ပြီး ရွာတည်ခဲ့ကြပါသည်
နယ်စားပယ်စားများကိုအပိုင်ပေးစားခဲ့ပါသည် ကယောလူမျိုးစုတွင် ပရာဂျူလိုဖူ (Pragôlôphû) ခံတပ်တည်ဆောက်ရာတွင်ကျွမ်းကျင်သောအမျိုး ရိုးကျီ (Rocī) အဆိပ်လူးမြားပြုလုပ်ရာတွင် ကျွမ်းကျင်သောအမျိုး သောဘောဖူအမျိုး (Thòbò̌phû) လှံငယ်ကိုင်ဆောင်သောစစ်သည်မျိုး သာဘားရားမျိုး (Thabără) ထက်မြက်ကျွမ်း
ကျင်၍ ထူးချွန်ပြောင်မြောက်သောလူမျိုး ပရာဖား (Prāphă) စစ်သူကြီးမျိုး ပရားပရော်ယို(Praprò̄jō) ရှေးနေနှင့်တရားသူကြီးမျိုးတို့ပါဝင်ကြောင်းဆိုထားပါသည်
၎င်း အမျိုးမှာ အားလုံးသည် မွန်ခမာများနှင့်တိုက်ခိုက်ရင်း ဆန်တက်လာသောလူမျိုးများဖြစ်သည် သူတို့၏အစဉ်အဆက်တွင် အမည်များကို ခမာဟုခေါ်သောအမည်
ကို အစွဲပုပြီး ခမာသည် ခါးမောအီ (Khamòī) ခါးမားဂျီ(Khamagī) ဖားမောအီ(Phămoi) ထော်လူမော်(Htò̄lumò) ထာလီမော (Hta imo) မောအီ (Mòi)
မောရဲအီ(Mòrèi) ဟူ၍ အမည်မှည့်ခေါ်ကြသည် ၎င်းအ
မျိုးများသည် အမည်နှင့်လိုက်ဖက်အောင်လုပ်ဆောင်တတ်သောသူများဖြစ်၍ အပြေားအဆိုမှာလည်း တဖက်သားအံအားသင့်ပြီး အထင်ကြီးလောက်အောင်ပင်
ပြေားဆိုဆွဲဆောင်နိုင်သော အရည်အချင်းရှိသည် ၎င်း
အမျိုးသည် အလယ်ချောင်းမှ ဘောကလိအရှေ့မြောက်ဘက် ဝေဝါ သောက်ရေခပ် လူဂေါ်ဒေါရှေ့ လူဂေါ်ဒေါပလို့တွင် ဝင်ရောက်နေထိုင်ခဲ့သည်ကယောနယ် နှင့် ကယန်းဂေခိုနယ်မှာ ဆက်စပ်လျက်ရှိသည် ကယောလူမျိုးများသည် ဂေဘားဖို နှင့်၎င်း ဂေခိုနှင့်၎င်း အတူနေထိုင်သောအခါ ယဉ်ကျေးမှုလွမ်းမိုးခံရ၍ နီးစပ်ရာလူမျိုးကို
ခံယူသွားကြကြောင်းဆိုပါသည် အချို့က ဘီးယို/ဂါလား
(ဂဲလား)တွင် ဝင်ရောက်နေထိုင်ခဲ့ကြောင်းဆိုပါသည်
(ရွှေနန်းကြီးတွင် သချင်္ိုင်းဟောင်းတစ်ခုကိုတူးဖော်ရာ၌ ကယောလူမျိုးတို့၏ကြေးကွင်းနှင့် လည်ဆွဲတန်ဆာပစ္စည်းများ တွေ့ရှိခဲ့သည် ဝေဝါတွင် နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်ဘုရားရှိခိုးကျောင်းဆောက်လုပ်ရန်အတွက် မြေညှိတိုင်ပေါက်တူးရာတွင် ကယောလူမျိုးတို့၏ ကြေးကွင်းတန်ဆာပစ္စည်းများတွေ့ရှိခဲ့ရပါသည်
၎င်း ဒေသတွင် အုပ်ချူပ်သူအကြီးအကဲမှာ မော်ရဲအီ ဆိုသူဖြစ်သည် မော်ရဲအီသည် ဂါလား(ခေါ်)ဂဲလာတွင်နေထိုင်ပြီးနောက် ကူပရားဒိုးဒူတွင် အိမ်ထောင်ကျခဲ့သည်
သူ၏မိဘဆွေမျိုးများတွင် ဆင်အမြောက်အများ ပိုင်ဆိုင်ကြောင်းဆိုသည် သူသည်တောလိုက်ဝါသနာအလွန်ကြီးသူ ဖြစ်၍ သူ့၌ ခွေးလိမ္မာတစ်ကောင်ရှိသည် သူ့လက်ထဲတွင် ဒူးလေတစ်လက် မြားတစ်ဘူး ဓါးလွယ်တစ်လက် မီးခတ်ကျောက်တစ်ခု အမြဲးဆောင်ထားလေ့ရှိ
သည် သူကျက်စားရာနယ်မြေမှာ လယ်သားဆို(Lethăso) ဖြစ်ပါသည် တစ်နေ့သောအခါတောလိုက်ရာ၌ တောစောင့်နတ် တောင်စောင့်နတ်က သူ့ကိုတောမှောက်သဖြင့်ဒုက္ခရောက်ခဲ့ရသည် အဖြူရောင်ရှိသော တောင်ဆိတ်တစ်ကောင်ကိုလိုက်ရင်း ၎င်း တောင်ဆိတ်မှာ ထူးချောင်းအတိုင်း ကျောက်လှိုင်ဂူထဲသို့ ဝင်
အောင်းရာ တောကောင်ကိုရလိုရငြောလိုက်ရာမှ ကျောက်ဂူပိတ်မိပြီး အပြင်သို့မထွက်နိုင်တော့ချေ သူ့နဲ့ပါလာ
သော ခွေးလိမ္မာမှာ သူ့သခင်ပြန်ထွက်လာနိုးစောင့်မျော်ရင်း ဟောင်၍အသံပေးသော်လည်း အခြေအနေမထူးသဖြင့် ရွာကိုအမြန်ဆုံးပြေးပြန်ခဲ့သည် ရွာသို့ရောက်သောအခါတွင် စပါးကိုမောင်းထောင်းနေသော သူ့သခင်၏မိခင်အား လုံချည်ကိုကိုက်ဆွဲ၍ အပြင်သို့ခေါ်ထုတ်ကာ ဟောင်ပြလေသည် အဖွားကြီးမှာ ခွေးလိမ္မာ၏ သဘေားကိုနားလည်သဖြင့် သူ့သားပြန်မလာနိုင်ကြောင်း တစ်စုံတစ်ခုကြောင့် ဒုက္ခရောက်နေပုံရကြောင်းစိုးရိမ်စိတ်ဖြင့် ရွာမှလူကြီးလူငယ်များကိုခေါ်ကာ သူ့သားကိုအပူတပြင်းသွားရောက်ရှာဖွေစေခဲ့ပါသည်
ခွေးလိမ္မာသည် ၎င်းခရီးစဉ်ကိုဦးဆောင်ပြီး သူ့သခင်ဒုက္ခရောက်နေသောနေရာရှိရာ ထူးချောင်းသို့ရောက်သော ဟောင်ပြီးအချက်ပေးပါသည် ကျောက်ဂူပိတ်ခံရသော မော်ရဲအီမှာ ခွေးဟောင်သံကြားရ၍မနေနိုင်ဘဲ
ခွေးကိုလှမ်းအော်ခေါ်လိုက်ရာ မိခင်နှင့်ရွာသူရွာသားများက ကြားသွားပါသည် အဖွားအိုသည် သားကိုတွေ့ချင်ဇောဖြင့် ရေကြီးနေသောထူးချောင်းရေကို ဂရုမပြုဘဲ သားရှိရာသို့အပြေးအလွားသွားပြီး အခြေအနေကိုစစ်ဆေးစုံစမ်းရာ အံမခန်းသောကျောက်တုံးကြီးပိတ်မိသဖြင့်
သားလွတ်မြောက်ရေးအတွက် ကျောက်တုံးကြီးပြိုလဲသွားရန် မည်သို့ပြုလုပ်ရမည်ကို ရွာသူရွာသားနဲ့တိုင်ပင်ပြီး မိမိ၏ဆွေမျိုးသားချင်းရှိရာ ဂါလာ(ဂဲလား) (Ghela) ရွာသို့ ခြေမြန်တော်နှစ်ဦးကိုသွားခိုင်းပြီး ဆင်ပြောင်ကြီး(5) ကောင် နှင့် လူသန်ကြီး (7) ဦး သံကြိုးသံချောင်းများကိုယူလာရန် စေခိုင်းပါသည် ဆင်ပြောင်ကြီးရောက်လာသောအခါ ၎င်း ကျောက်တုံးကြီးကိုပြိုကျအောင် ဝိုင်းဝန်းပြုလုပ်သော်လည်း အချီးအနှီးဖြစ်သွားသည် မိခင်မှာ သား၏ အသက်ရှင်ရေးအတွက် အိမ်မှထမင်းထုပ်ကိုနေ့စဉ်ယူလာပြီး ကျွေးမွေးပါသည် တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ ကျောက်တုံးကြီးမှာ လိမ့်ကျလာကာ အပေါက်ပိတ်ခံရ၍ လက်တစ်နှိုက်စာသာ အပေါက်ကျန်ပါတော့သည် မိခင်မှာ သားအတွက်ကြိုးစားရာတွင် ရေကြီးသောထူးချောင်းရေကိုပင် ဂရုမစိုက်နိုင်တော့ဘဲ ဝါးကိုင်း၏ထိပ်တွင် ထမင်းကိုလက်ဖြင့်ဆုပ်၍ ငိုယိုကာ သားကိုကျွေးခဲ့ရသည် သားဖြစ်သူမှာ မိခင်၏သောကနှင့် ဒုက္ခကြေကွဲမှုကိုမကြားလိုသဖြင့် မိခင်အား အကူအညီတစ်ခုတောင်းလိုက်သည် " အမေ သားကိုအဆိပ်လူးမြားတစ်စင်းလှမ်းပေးလိုက်ပါ ရေစောင့်နတ်ကိုသတ်ရအောင်လို့ "
ပြေားလိုက်ပါသည် အမေကလဲ " အေကွယ် " ဟု ဆို၍
နောက်တစ်နေ့တွင် အဆိပ်လူးမြားတစ်စင်းကိုယူလာပေးခဲ့သည် " သားရယ် အားတင်းထားပါ သတ္တိမွေးပါ ရေစောင့်နတ်ကို အနိုင်တိုက်ပါ " ဟု ပြေားလိုက်သည်
သားဖြစ်သူက ဟုတ်ကဲ့အမေ ရေစောင့်နတ်တွေ တိုက်ခိုက်နေလို့ပါ ဟု ဆိုသည် သားဖြစ်သူ မော်ရဲအီ မှာ
မိမိကိုယ့်ကိုယ်အဆုံးစီရင်ရန်မှတစ်ပါး အခြားမရှိဟူသောစိတ်ကိုမွေးပြီး မိခင်ပေးလိုက်သော အဆိပ်လူးမြားတစ်စင်းဖြင့် မိမိနှလုံးသားကိုထိုးချလိုက်သောအခါ နာကျင်လွန်း၍မနေနိုင်တော့ဘဲ အား အား အား ဟူသော
အသံထွက်ပေါ်လာပါသည် အမေကလည်း " သား " ဘာဖြစ်တာလဲ အမေ့ကိုပြေားပါ ဟု လှမ်းမေးသည် သားကလဲ ရေစောင့်နတ်တွေဝိုင်းတိုက်ခိုက်၍ နာကျင်လွန်း၍ ပြန်တိုက်ခိုက်ပါသည် ဟု မုသား သုံး၍ ပြန်ပြေားလိုက်ပါသည် နောက်တစ်ချီတွင် အား အား အား
ဟူသောအသံထွက်ပေါ်လာ၍ ငယ်သံပါထွက်လာတော့သည် အသံဝင်သော အသံဖြစ်၍ သူ့သားသေပြီဖြစ်ကြောင်းကောက်ချက်ချပြီး ၎င်း နေရာတွင်ပင်ထိုင်၍ ငိုကြွေးပါတော့သည် ဂဲလား မှာမွေးဖွားပြီး ကူပရားဒူတွင်
ကြီးပြင်းသော သူရဲကောင်း မော်ရဲအီတစ်ယောက် ကျဆုံးသွားပြီး သူ၏ ဝိညာဉ်သည် ထူးချောင်းကိုကာကွယ်စောင့်ရှောက်သော ရေစောင့်နတ်အဖြစ် ထာဝစဉ်နေရစ်တော့သည် ( ဤအဖြစ်အပျက်မှာ အမှန်တကယ်အဖြစ်အပျက်ဖြစ်၍ မောရဲအီတောလိုက်ရာနယ်မြေ
စခန်းချရာနေရာ သူ၏ခြေရာမှာ ထူးချောင်းဘေးတွင်
ယနေ့တိုင်ရှိပါသည် ၎င်း နေရာကို ကယောတို့က သေအေကူး (The-ekŭ) ဟု ခေါ်ဆိုပါသည် ဂါလား(ဂဲလား)အရပ်တွင် ယခုတိုင် ကယောလူမျိုးများနေထိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်

. ** ဆိုးပေါ်ခူကူပရာဒိုးနယ် တည်ထောင်အုပ်ချူပ်ခြင်း **

ဒီးမော့ဆိုငွေတောင်ပြည်မှပြန်လာသော ထားဖါးကိုအိုး က စတင်တည်ထောင်ကာ မင်းပြုအုပ်ချူပ်ခဲ့ကြောင်း ဆို
ပါသည် ၎င်း မင်းဆက်သည် ထာလီမော်အထိ မင်းဆက်ပေါင်း (27) ဆက်တိုင် အုပ်ချူပ်ခဲ့ပါသည် ထာလီမော်သည် အချမ်းသာဆုံးသူဖြစ်ပြီး ဆင်ဖြူတစ်ကောင်
ဆင်မဲများနှင့် နွားလျှာသဏ္ဌန်(ခေါက်ရွှေတစ်ပိသာ) အချွေအရံ(150) ခန့်ရှိသူဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်

. ** ဒိုးလူးမူ-ဒိုမားရိုရွာ ( ဟိုယာ) ကို တည်ထောင်ခြင်း **

ကယောလူမျိုးများသည် မိမိကိုယ်ကို ပရားမိုးလားမျိုး (မိုး
ကောင်းကင်၏သားသမီး)တနည်းအားဖြင့် ဘုရား၏လူမျိုးတော် ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ကြပါသည် သူတို့သည် ရွှေတိဂုံမှထွက်လာပြီးနောက် ရိုးဆို (Rosō) သို့ ၎င်းအရပ်မှအထက်သို့ဆန်တက်လာရာတွင် ထူးချောင်းနှင့် လဲလိုချောင်း
တို့ဆုံရာ အရှေ့ဖက်ကမ်း လိုဘောခူသို့ ၎င်း မှထွက်လာသောအခါ မွန်ဂါဘယ်အမျိုးက အထွတ်အမြတ်ထသော မိုးခူတောင်သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြသည်
ဆိုပေါ်ခူ ဆိုရောခူ နှင့် ဆိုခေါ-ဆိုထားခူတွင်နေထိုင်ကြသော ဂါလိုမျိုး ကူးပရာမျိုး ပရောယာမျိုး ဆိုလားပလား
ကူးမျိုး ဆိုလားလီခူ ဆိုလားဘားယို နှင့် အခြားမျိုးများသည် မိမိတို့၏ရွာပျက်စီးသွားသဖြင့် သိုကိုရှီဒေး ဟူသိုးဒေး နာဖါခူ ခိုးကျော်မူ ကူပရာဒိုးဒူ ပရောလီဆိုသို့ သွားရောက်နေထိုင်သောအခါတွင် ထူးချောင်းအပေါ်ရှိတောင်တစ်လုံးကို မိုးကောင်းကင်အရှင်နှင့် ဆက်သွယ်ထားသောနေရာအဖြစ် မိုးခူတောင်ဟူ၍ ထပ်မံသတ်မှတ်ကြပြီး ၎င်း တောင်အား နှစ်စဉ် ယဇ်ပူဇော်ခဲ့ကြပါသည် ဒိုရိုးရွာအနီးရှိတောင်ကို ပရားမိုးဆို (Pramǒsô)
ဟူ၍ ခေါ်ကြပါသည် သိုကိုရှီဒေရွာ (Thoko sidě) ပျက်
စီးသွားပြီး ကူပရာ (Khû̌pra) မျိုးသည် ထူလူးခူ (Htû̌lûkhû̌) ရွာဟောင်အရပ်သို့ သွားရောက်နေထိုင်ကြပါသည် ဆိုပေါ်ခူ ဆိုရောခူ ပျက်စီးပြီးနောက် ဆိုလားဘားယိုအမျိုးသည် ရီးခီးဘူး (Rikhǐbû̌) အရပ်သို့ ဆန်တက်ပြီး သွားရောက်နေထိုင်ကြပါသည် ထို့နောက် ရိုးဒိုးအရပ်မှ ပရယ်ဂျာဆို (Prècāsō) တောင်ပေါ်တွင် သွား
ရောက်နေထိုင်ကြပြန်သည် ရေလွမ်းမိုးသောအခါ တောင်ယာစူးထိုးကိရိယာ(Thōmǒbǒ) တစ်ချောင်းစာ ပေါ်နေသောတောင်ကိုအစွဲပြုပြီး ခိုးသိုးမိုး(Khǒthōmǒ) တောင် ဟုခေါ်ပါသည် ထူလူးခူ (Htūlukhū)အရပ်ရှိ ကူပရာဒိုးရိုးအမျိုးသည် ယခု ခိုးသိုးမိုးတောင် (Khǒthōmǒ) ကိုမြင်တွေ့ရ၍ ပရာမိုးလာနှင့်ပရာမိုးခူတို့က ဘုရားသခင်ကို ဆက်သွယ်နိုင်သော အမြင့်ဆုံးတောင် ဟူ၍ ယူဆ
ကြပါသည် ကယောဘာသာစကားအားဖြင့် (Khōlǒ èlò wa môkhū) ဟု ခေါ်ဆိုကြရာမှ ခိုးသိုးမိုးတောင် ဟူ၍ ပြောင်းလဲလာပါသည် ကူပရာဘီယာမျိုးမှ အစ်သောအီ
(lthòi) မျိုးသည်လည်း ၎င်း တောင်ကိုတွေ့မြင်ရ၍ ထိုနည်းတူစွာယုံကြည်ယူဆခဲ့ကြသည် ထို့နောက် ဆိုလားဘားယိုမျိုး ကူပရားဒိုရိုးမျိုး ကူပရာဘီယာမျိုး တို့သည်
ခိုးသိုးမိုးတောင်အနီးတဝိုက်တွင် အခြေချနေထိုင်လာကြရာမှ (AD-1100) ခုနှစ်တွင် ရွာသစ်ကိုတည်ထောင်ခဲ့ကြသည် ရွာတည်ထောင်စဉ်တွင် အာဆူထီးရှီမိဂါ
(Asūhtǐ sīmǐ ghā) ဆိုသော မြို့သစ်ရွာသစ်တည်ထောင်ပြီး ရွာနာမ်သွင်းပွဲပြုလုပ်ကာ ကွှဲထီးတစ်ကောင်
ဝက်ထီးတစ်ကောင်သတ်ပြီး ယဇ်ပူဇော်ကြသည် နံနက်
ကြက်ဖသုံးကြိမ်တွန်ချိန်တွင် ထိုးဒူဗုံကြီးကိုတီးကာ ရွာသားများကိုအသိပေးနိုးဆော်ပါသည် လူပျိုကာလသားများမှာ ကျွဲချိုများကိုမှုတ်ပြီး မောင်းကြီး အိုးစည် ဗုံ မောင်း
များကိုတီးမှုတ်ကာ ချီတက်လာကြသည် ရေမြေအရှင်သခင် (Ghā bicā) က ကြက်ရိုးထိုးပြီးယဇ်ပူဇော်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည် ထိုနောက် ရွာကို ဒိုးလူးမူ နှင့် ဒိုးမားရိုး ဟူ၍ ခေါ်ဆိုကြလေသည် နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်သာသနာပြုများသည် ဟိုယာရွာတွင် သာသနာပြုလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည် ၎င်း ကြောင့် (1891) ခုနှစ်တွင်
နောက်ဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ဂါထူဘိုးပွဲတော်ကို ကျင်းပခဲ့ကြောင်း ရှေးလူကြီးများက ဆိုပါသည် ဟိုယာရွာကို ဒေသ
ခံပြည်သူများက နယ်မြေကိုပိုင်းခြားကာ အမည်အမျိုးမျိုးခေါ်ဆိုကြသည် ၎င်း တို့အနက် ရွာ၏အမည်ကို ကြက်ရိုးဗေဒင်အရ နေထွက်ရာအရပ်ဖြစ်သော ခိုးသိုးမိုးတောင်ခြေမှ ပရယ်ဂျာခူတောင်အထိကို ဒိုးလူးမူ (Dô̌ Lumū) ဟူ၍၎င်း ထိုးလူးခူအရပ်မှမြောက်ဖက် ဖရာကူး
(Phrākǔ)အထိကို ဒိုးမာရိုး(Dô̌maro) ဟူ၍ အမည်ပေး
ခဲ့ကြသည် အဓိပ္ပါယ်မှာ နေမင်းရွာနှင့် မိုးသောက်ကြယ်
တံခွန်ရွာ ဟူ၍ ဖြစ်သည် ကယောလူမျိုးတို့၏သမိုင်းအရ
မိုးသောက်ကြယ်တံခွန်တစ်လုံးသည် သိမ်းငှက်သဏ္ဌန်
ဆင်းသက်အလင်းပေးရာမှ စပြီး ဟိုယာ ဟူ၍ အမည်
ပြောင်းလဲခေါ်ဆိုလာကြကြောင်း သိရှိရသည်

. ** ကူပရာ ပိုးလိုယာ- မျိုးဆက်- ခေခီးဖါးမောဒိုး
တည်ထောင်အုပ်ချူပ်ခြင်း **

ခရစ်သကရာဇ် 1451 ခုနှစ်တွင် ကယောလူမျိုး ကူးပရာ ပိုလိုယာမျိုး သည် ကူပရာ-ဒိုဒူမှ လူမျိုးရေးပြသနာကြောင့်၎င်း နယ်မြေစားကျက်ပြသနာကြောင့်၎င်း မူလနေထိုင်ရာဒေသမှ တောင် (7)တောင် ချောင်း (7) ချောင်းကျော်ပြီး ပြောင်းရွေ့နေထိုင်ခဲ့ပါသည် ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူ
မှာ ဖားမောအီ ဖြစ်ပါသည် ၎င်း၏ အမည်ကိုဂုဏ်ပြုပြီး
ခေခီး(ခေလိုချောင်းဖျား)ကို ဖါးမောဒိုး(Phămòdǒ) ဟု
ခေါ်ထွင်ပါသည် သောက်ရေခပ်ချောင်း(ဂါထေးလို)ထဲသို့ စီးဝင်သောချောင်း(7) ချောင်းအနက် အဓိက ချောင်း(5) ချောင်းဖြစ်သော ဘူးမိုလိုချောင်း(Bŭmûlō) ခေးလိုချောင်း(Khělo)ဆောလိုချောင်း(Sò̌lo) ဂျာကလိုလိုချောင်(Gāklǒ lo) ထီးတိုကလိုလိုချောင်း (Hǐitoklǒlo) နှင့်
အခြားချောင်းငယ် (2) ချောင်းပါဝင်သည် ချောင်းများသည် ကူပရားပိုလိုယာမျိုး၏သမိုင်းကို သက်သေတည်ခဲ့ပါ
သည် တောင် (7) တောင်မှာ ဆိုဘီထား (Sōbǐhtă) ခိုးလူတောင် (Khǒlū) ဘူဘူးခူတောင်(Pubû̌khû̌) ခိုးလာ/ခိုးသော်လော (Khǒla) ပရယ်ယဲခူ (Prèjèkhû̌) ပရယ်လဲခူတောင် (Prèlèkhû̌) ခိုးသီတောင် (Khǒthǐ) များသည် ကယောလူမျိုး ကူပရာပိုလိုယာ ဆွေစဉ်မျိုးဆက်ကို အစဉ်ထာဝရ ချစ်ကြည်ရင်းနှီး၍ သွေးစည်းညီညွတ်မှုကို ဖော်ဆောင်ပေးသောတောင်များဖြစ်သည်ဟု
ရှေးလူကြီးများက ဆိုပါသည် ကယောလူမျိုးများနေထိုင်သောနယ်မြေမှာ ကယန်းဂေခိုလူမျိုးများနေထိုင်ရာ
နယ်မြေများနှင့် ဆက်စပ်လျက်ရှိ၍ အစဉ်အေးအတူပူ
အမျှယှဉ်တွဲ၍နေထိုင်ရာဒေသအဖြစ်တည်ရှိခဲ့ပါသည်
ထိုနယ်မြေတွင် ကူပရားပိုလိုယာမျိုး ဖားမောအီမျိုးမှ ဘီထာမျိုးသည် ရုပ်ရည်သန့်ပြီးညဏ်ပညာနှင့်အမျော်အမြင်ကြီးမား၍ အပြေားအဟေားထက်မြက်သည် လူချစ်လူခင်ပေါးများပြီး ပရိယာယ်ကြွယ်ဝ၍ ပတ်ဝန်းကျင်၏ ကြည်ညိုလေးစားမှုကိုလည်း ခံရသည် ဘီထာမျိုးဆက်၏ ထင်ရှားကျော်ကြားမှုမှာ သောက်ရေခပ်ချောင်းတွင်သာမက အောက်ပြည်ရွာထိကျော်ကြားခဲ့သည်

. * * ဗရဲ့ မှ ကယောသို့ ပြောင်းလဲခေါ်ဝေါ်ခြင်း * *

ကယောလူမျိုးကို ဘွဲ့ ဟူ၍၎င်း ဗရဲ့ ဟူ၍၎င်း ခေါ်ဆိုခြင်းကို ခေတ်လူငယ်များက မနှစ်သက်ကြပါ ရှေးယခင်မူလအမည်ဖြစ်သော ကယော ဟူသောအမည်ကိုသာ ခေါ်ဆိုသုံးနှုန်းကြရန် အမြဲးတမ်းတောင်းဆိုကြပါသည် ကယောလူမျိုးသည် မိမိတို့တွင် ကိုယ်ပိုင်သမိုင်း ကိုယ်ပိုင်ဓလေ့ထုံးတမ်း ယဉ်ကျေးမှုရှိသော လူမျိုးဖြစ်သည် ကယော
လူမျိုးများသည် မိမိတို့၏အစဉ်အလာကြီးမားသော ဓလေ့ နှင့် ယဉ်ကျေးမှု လူမျိုး မပပျောက်ရေးအတွက် ထိန်းသိမ်းခဲ့ကြပါသည် ကယောလူမျိုးများသည် ဗရဲ့ မှ ကယောသို့ ပြောင်းလဲခေါ်ဆိုရန် သက်ဆိုင်ရာသို့ တင်ပြခဲ့
သည် ထို့ကြောင့် 1968 -69 ခုနှစ်တွင် ကယားပြည်နယ်
လွိုင်ကော်မြို့ ယဉ်ကျေးမှုဦးစီးဌါန ဦးစီးမှူးများမှ ဦးဆောင်၍ ကယောလူမျိုးများနေထိုင်ရာအရပ်ဖြစ်သော ဟိုယာ
ဂေကော ဆူးပြောင်း တနန်းဦးကွယ် ဘာဒိုတွင် ကယောလူမျိုးစုများ၏ ဆန္ဒသဘေားထားကိုမေးမြန်းခဲ့ပြီး
1971 ခုနှစ် (20) ကြိမ်မြောက် ကယားပြည်နယ်နေ့တွင်
ကယောလူမျိုးကို ဗရဲ့ မှ မူလ ကယော သို့ တရားဝင်အမည်ပြောင်းလဲခြင်းကို ထုတ်ပြန်ကြေငြာပေးခဲ့သည်
ပြည်ထောင်စုနေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့သို့ ကယားပြည်နယ်၏ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် တမ္မတအိမ်တော်တွင် ကယောလူမျိုးတို့၏ ပါသာမား အက (Pa Tama ) ဖြင့် တင်ဆက်ဖျော်ဖြေခွင့်ရရှိကြောင်းသိရပါသည်

* * ကယောလူမျိုးစုများဒေသအလိုက် ပျံနှံ့နေထိုင်ခြင်း * *

ကယောလူမျိုးများတွင် ပါဝင်သော မျိုစိမ်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါသည်
(1) ပရယ်လိုကော အမျိုးတွင် - ဂျော်ကေါ်ပရာ / .
ရှေ့ထာဂျော်လော်
(2) ဆီးရီးယာ -မွန်ဂါဘယ်မျိုးတွင် - ဆီးရီးယာ/ မွန်ဂါဘယ်/ ဒိုကောဖိုလီ / ကျိုးလိုအီ / တိုလိုကီး/ ဂါလိုး (ပရားကျူလိုဖူး ) /မီရှီ / ဆိုလားပလားကူး / ပလေးထာ / မော်ရှီးဒီ /
မော်လူးဒီ / ထီမီဖာ / ဆိုလားဘာယို /
(3) လိုဘောခူမျိုးတွင် - ဝီးယော်(ရီးယိုအီ)/ ဝီးဒါးမူ(ရီးဒါးမူ)/ ဝူဂါလာပူ / သဘားဖို / သာဘားဝါး / သာဘားရား / ယောခု / ရိုကျိ(၎င်းမျိုးသည် ထူးချောင်း၏ အနောက်ဖက်
ကမ်း ကေကောတိုက်နယ်တွင် နေထိုင်ပါသည်)
( 4) ကူပရာမျိုးတွင် - ကူပရာဒိုရိုး / ကူပရာဘီယာ / ကူပရာ ပိုလိုယာ / ဆိုလားပလာကူး / ဆိုလားဘားယို / ဆိုလားလီးခူ / ဗရဲ့ဆိုခူ / ကျူ ဖိုးရီမော် / ထီရိုး / ကျိုဒိုအီ / ဂျေးခိုးဒူ / ဂျေး ခိုးဖူ / ဂျေးကရော
(5) ဘီသူမျိုးတွင် - ဂေါ်ဒေါ် / ထိုးခါယာ / ကျီယိုးဒူ / လောဟို / ထီသိုး / ထီခလိုး / ငေါဆူးမျိုး / ဂျေးကရော့် /
မီရှိ / ဂျိုးနိုး / ဗရဲ့မျိုး
(6) ခရိုးခူမျိုးတွင် - ထီမားဒူရိုး / ထီမား / ဂါလိုး / ထီးမီးဖား / မိုဂါးဘဲ / မီရှီ / ထိုးအီဒတ် / မာရှအီ / ထော်ခိုပဲ
(7) ယိုစပရားမျိုးတွင် - ဘီယာဟာယိုး / မီရှီ / ထောဘောပရား / လိုကူးဂျာ / ဂါလိုး / ဆိုလားပလားကူး /
ဂျိူ နို / ထီမား
(8) ဘီယာမျိုးတွင် - အစ်သော်အီ / လော်ရိုး / ထီးအိုယာ / လူးခူ / လူသရားဘာခူ / ရှိုးဒို / ကျော်ဖိုးအီ / နောယော / ဂါလာ / ကျော်ပရိုးအီ / ဟာယိုးခူ / လိုလောခူ / လိုကီးခူ /
(9) ထီးလိုဘူမျိုးတွင် - ဘိုးရှိုခူ / ထီသိုဘား / မော်ဒူ / ထီသာ / ရီကျိုဂူ / မာကလော် / ကလိဝူ / ခဲမော် / ရှေ့ထာဂျော်လော်
(10) ခါးဘယ်မျိုးတွင် - ဆိုလားဘားယို / ဆိုလားပလားကူး / ဆိုလားလီးခူ / ဆိုခူ / ထီရိုဖူလီး / ဂျိုးဒိုအီ / ကျူဖိုးရီမော် / ဒိုကောဖိုလီ / ဂျေးခိုးဒူ / ထီးမီဖား / ဝီးယော် /
ရှီးရီးယာ -မွန်ဂါဘယ်
* * ကယောလူမျိုးများနေထိုင်ရာဒေသများ * *

ကယောလူမျိုးများသည် ကယားပြည်နယ် ကရင်ပြည်နယ် ရှမ်းပြည်နယ်တို့တွင် အဓိကနေထိုင်ကြပြီး အခြားဒေသများတွင်လည်း ကယောအမည်ဖြင့် နေထိုင်ကြပါသည် အဓိကအားဖြင့် ဖရူဆို ဒီးမော့ဆို လွိုင်ကော်မြို့နယ်များတွင် နေထိုင်ကြသည် ကရင်ပြည်နယ် သံတောင်မြောက်ပိုင်းတွင် လိပ်သို၏အရှေ့မြောက်ဘက်ဒေသ
ထီးသာစေားဒေသ ယာဒိုနယ်များတွင်နေထိုင်ကြသည်
ဂေဘားဆိုခိုအဖြင့် ၎င်း ဗရဲ့သာဘာရား အမည်ဖြင့်၎င်း
ကယောအမည်ဖြင့်၎င်း ရှမ်းပြည်နယ် ဖယ်ခုံမြို့၌ သီးသန့် ကယောကျေးရွာအုပ်စုဟု၎င်း ဆီဆိုင်မြို့နယ် လားဇရုကျေးရွာတွင် ၎င်း နေထိုင်ကြသည်

. . * လက်ရှိ 2007 ခုနှစ်တွင် ကယောလူမျိုးစုများ
. ကျေးရွာများ နှင့် အိမ်ခြေ လူဦးရေစရင်း * *

ကယားပြည်နယ် လွိုင်ကော်မြို့နယ်တွင်
(1) ဘာဒိုရွာ (ဒေါပေါ်ကလဲကျေးရွာအုပ်စု) အိမ်ခြေ 130. လူဦးရေ. 1250 ယောက်
(2) မာထောခူ (မာထောခူကျေးရွာအုပ်စု) အိမ်ခြေ. 5
လူဦးရေ. 18 ယောက်
(3) ပဒေါင်ကုန်း(လောပိတကျေးရွာအုပ်စု) အိမ်ခြေ. 2
လူဦးရေ 9 ယောက်
(4) ထူဒူငံသရွာ (ပန်ကန်းကျေးရွာအုပ်စု) အိမ်ခြေ 15
လူဦးရေ 170 ယောက်

လွိုင်ကော်မြို့ပေါ်တွင်
(1) နောင်ယား(က)ရပ်ကွက် (နာနတ်တော) အိမ်ခြေ 76
လူဦးရေ 377 ယောက်
(2) နောင်ယား(က)ရပ်ကွက် အိမ်ခြေ 12 လူဦးရေ 65
ယောက်
(3) နောင်ယား (ခ) ရပ်ကွက် အိမ်ခြေ 4 လူဦးရေ 18 ယောက်
(4) မိုင်းလုံးရပ်ကွက်(စက်မှုလယ်ယာ) အိမ်ခြေ 25 လူဦးရေ 135 ယောက်
(5) ဒေါဥခူရပ်ကွက်သစ် အိမ်ခြေ 12 လူဦးရေ 71 ယောက်
(6) ဒေါဥခူရပ်ကွက်ဟောင်း အိမ်ခြေ 20 လူဦးရေ 120
ယောက်
(7) မင်းစုရပ်ကွက် အိမ်ခြေ 20 လူဦးရေ 93 ယောက်

ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်တွင်
(1) ဒေါငံခါး(3) ( ဒီးမော့ဆိုကျေးရွာအုပ်စု) အိမ်ခြေ 45
လူဦးရေ 251 ယောက်
(2) ဒေါငံခါး(4) အိမ်ခြေ 15 လူဦးရေ 62 ယောက်
(3) တနန်းဥကွယ် အိမ်ခြေ 19 လူဦးရေ 130 ယောက်
(4) ခေါက်ပလော့ အိမ်ခြေ 6 လူဦးရေ 32 ယောက်
(5) စည်းလင်း(ဒေါဘူးကူးကျေးရွာအုပ်စု) အိမ်ခြေ 13
လူဦးရေ 68 ယောက်
(6) နန်းမယ်ခုံ (နန်းမယ်ခုံကျေးရွာအုပ်စု) အိမ်ခြေ 25
လူဦးရေ 170 ယောက်
(7) ပတုံငံ(ဆောင်ဒူလာကျေးရွာအုပ်စု) အိမ်ခြေ 11
လူဦးရေ 48 ယောက်
(8) နီးနီးဝေ (ငွေတောင်ကျေးရွာအုပ်စု) အိမ်ခြေ 13
လူဦးရေ 120 ယောက်
(9) နားဇရက် " အိမ်ခြေ 73 လူဦးရေ 365 ယောက်
(10) ဒေါငံရောက် " အိမ်ခြေ 7 လူဦးရေ 48 ယောက်
(11) စံပြ(6) မိုင် အိမ်ခြေ 85 လူဦးရေ. 168 ယောက်
(12) ဂျာလားပလိုရွာ 6 မိုင်အုပ်စု အိမ်ခြေ 49 လူဦးရေ
264 ယောက်
(13) ဘက်သလိန်ရွာ " အိမ်ခြေ 5 လူဦးရေ 30 ယောက်
(14) ဒေါပိုးစီးရွာ " အိမ်ခြေ 3 လူဦးရေ 18 ယောက်
(15) ဟန်လီရွာ(ဒေါရောက်ခူကျေးရွာအုပ်စု) အိမ်ခြေ 38
လူဦးရေ 143 ယောက်
(16) ဖရူးခေါရွာ " အိမ်ခြေ 33 လူဦးရေ 159 ယောက်
(17) နီဒူးခူရွာ " အိမ်ခြေ 12 လူဦးရေ 58 ယောက်
(18) စိဆို " အိမ်ခြေ 21 လူဦးရေ 93 ယောက်
(19) ဘာဒို " အိမ်ခြေ 15 လူဦးရေ 88 ယောက်
(20) ဟူဂျေ ခူ " အိမ်ခြေ 5 လူဦးရေ 22 ယောက်

. ဒီးမော့ဆိုမြို့ပေါ်တွင်
(1) ရူးဖယ်ခူရပ်ကွက် အိမ်ခြေ 12 လူဦးရေ 68 ယောက်
(2) ငူးပလော့ရပ်ကွက် အိမ်ခြေ 2 လူဦးရေ 12 ယောက်

မယ်စဲမြို့နယ်တွင်
ဘီပီ (14) အိမ်ခြေ 16 လူဦးရေ 75 ယောက်

ဘောလခဲမြို့နယ်တွင်
ကယားပိုင်း အိမ်ခြေ 5 လူဦးရေ 17 ယောက်

ဖရူဆိုမြို့နယ်တွင်
(1) ထီးကလူဒေါ(မြို့မအုပ်စု) အိမ်ခြေ 9 လူဦးရေ 51 ယောက်
(2) ထီးဒီးကူး (မိုဆိုကျေးရွာအုပ်စု) အိမ်ခြေ 78 လူဦးရေ
416 ယောက်
(3) ဒိုးခရိုခူ အိမ်ခြေ 49 လူဦးရေ 249 ယောက်
(4) ဒိုးခူလား အိမ်ခြေ 66 လူဦးရေ. 332 ယောက်
(5) မိုဆို အိမ်ခြေ 55 လူဦးရေ. 374 ယောက်
(6) မိုသီဒို အိမ်ခြေ 13 လူဦးရေ. 87 ယောက်
(7) ကူးခူ အိမ်ခြေ 12 လူဦးရေ. 92 ယောက်

ဖရူဆိုမြို့ပေါ်တွင်
(1) ထီးထရဲရပ်ကွက် အိမ်ခြေ 15 လူဦးရေ 72 ယောက်
(2) လောဘူဒါးရပ်ကွက် အိမ်ခြေ 14 လူဦးရေ 58 ယောက်
(3) ညောင်ဇင်ရပ်ကွက် အိမ်ခြေ 7 လူဦးရေ 49 ယောက်

ရာဇပရားကျေးရွာအုပ်စုတွင်
(1) ခိုးဘော် အိမ်ခြေ 32 လူဦးရေ 150 ယောက်
(2) ရာဧပရား အိမ်ခြေ 41 လူဦးရေ. 207 ယောက်
(3) ာိုစိုပရား အိမ်ခြေ 53 လူဦးရေ 284 ယောက်
(4) ယိုစိုရားရွာဟောင်း အိမ်ခြေ 15 လူဦးရေ 90 ယောက်
(5) ခရိုးခူ အိမ်ခြေ 70 လူဦးရေ 342 ယောက်
(6) ဂျေဂျာ အိမ်ခြေ?17. လူဦးရေ 78 ယောက်

ဟိုယာကျေးရွာအုပ်စုတွင်
(1) ထေခို အိမ်ခြေ 63 လူဦးရေ 258 ယောက်
(2) တူမိုးတီ အိမ်ခြေ 37 လူဦးရေ 197 ယောက်
(3) ဒိုမိုခူ အိမ်ခြေ 35 လူဦးရေ 143 ယောက်
(4) ဒိုရိုးအထက် အိမ်ခြေ 13 လူဦးရေ 86 ယောက်
(5) ဒိုရိုးအောက် အိမ်ခြေ 24 လူဦးရေ 116 ယောက်
(6) လူခူပရား အိမ်ခြေ 33 လူဦးရေ 162 ယောက်
(7) ဟိုယာ အိမ်ခြေ 83 လူဦးရေ 407 ယောက်
(8) ဘီယာ(ဟိုယာအုပ်စု) အိမ်ခြေ 83 လူဦးရေ 418
ယောက်
(9) ရီခီးဘူး အိမ်ခြေ 16 လူဦးရေ. 82 ယောက်

ဒိုမိုစောကျေးရွာအုပ်စုတွင်
(1) ဒိုမိုစော အိမ်ခြေ 35 လူဦးရေ 114 ယောက်
(2) ခေါသခေါ အိမ်ခြေ 65 လူဦးရေ 230 ယောက်
(3) ရီကီခိုး အိမ်ခြေ 31 လူဦးရေ 183 ယောက်
(4) ထီးလိုပူ အိမ်ခြေ 40 လူဦးရေ 155 ယောက်
(5) ပလေလား အိမ်ခြေ 28 လူဦးရေ 148 ယောက်
(6) ခီးလိုပရား အိမ်ခြေ 36 လူဦးရေ 146 ယောက်
(7) ခါးဘယ် အိမ်ခြေ 65 လူဦးရေ 256 ယောက်

ရော်ဒေါ်ခေါကျေးရွာအုပ်စုတွင်
(1) ကာပရူရွာအထက် အိမ်ခြေ 17 လူဦးရေ. 82 ယောက်
(2) ကာပရူရွာအောက် အိမ်ခြေ 15 လူဦးရေ 64
ယောက်
(3) ရော်ဒေါ်ခေါ အိမ်ခြေ 52 လူဦးရေ 263 ယောက်
(4) ထာဒူခီး အိမ်ခြေ 25 လူဦးရေ 131 ယောက်
(5) စီတီခေါ အိမ်ခြေ 31 လူဦးရေ 152 ယောက်
(6) ဆီမီးဒေး အိမ်ခြေ 18 လူဦးရေ 87 ယောက်

ဂေကောကျေးရွာအုပ်စုတွင်
(1) ဒူခို အိမ်ခြေ 12 လူဦးရေ 72 ယောက်
(2) ခေါလေ အိမ်ခြေ 16 လူဦးရေ 83 ယောက်
(3) ဟာကေ့ဒိုး အိမ်ခြေ 11 လူဦးရေ 66 ယောက်
(4) ဖေါ့လော် အိမ်ခြေ 35 လူဦးရေ 173 ယောက်
(5) ဘွယ်ဒိုးသာ အိမ်ခြေ 30 လူဦးရေ 162 ယောက်
(6) လိုလီခို အိမ်ခြေ 22 လူဦးရေ 120 ယောက်
(7) ဂေကော အိမ်ခြေ 24 လူဦးရေ 122 ယောက်
(8) ဖာဝယ် အိမ်ခြေ 52 လူဦးရေ 187 ယောက်
(9) ဆောပလေခို အိမ်ခြေ 21 လူဦးရေ 92 ယောက်
(10) တီဝါသော အိမ်ခြေ 26 လူဦးရေ 182 ယောက်
(11) တော်သိုခေါ အိမ်ခြေ 32 လူဦးရေ 169 ယောက်

, သိုသီးဖိုကျေးရွာအုပ်စုတွင်

(1) သိုသီးဖို အိမ်ခြေ 20 လူဦးရေ. 112 ယောက်
(2) ပေခီး အိမ်ခြေ 11 လူဦးရေ 94 ယောက်
(3) ကေခီး အိမ်ခြေ 15 လူဦးရေ 65 ယောက်
(4) လာဖါတီ အိမ်ခြေ 12 လူဦးရေ 60 ယောက်
(5) ဒိုးဖို အိမ်ခြေ 15 လူဦးရေ 62 ယောက်
(6) ပရယ်စော်ခိ အိမ်ခြေ 19 လူဦးရေ 202 ယောက်
(7) ဒိုမူစော အိမ်ခြေ 18 လူဦးရေ 101 ယောက်
(8) သိုးကအိုး အိမ်ခြေ 22 လူဦးရေ 113 ယောက်
(9) ကီမူ အိမ်ခြေ 20 လူဦးရေ 110 ယောက်
(10) ဝေါဝါ အိမ်ခြေ 40 လူဦးရေ 210 ယောက်

. ရှမ်းပြည်နယ် ဖယ်ခုံမြို့နယ် သီးသန့် ကယောကျေး
ရွာအုပ်စုတွင်
(1) ပရေးပလို အိမ်ခြေ 16 လူဦးရေ 67 ယောက်
(2) ဒေါကာဒိုး အိမ်ခြေ 22 လူဦးရေ 123 ယောက်
(3) ဇာခေါ အိမ်ခြေ 18 လူဦးရေ 89 ယောက်
(4) ဒိုလီ အိမ်ခြေ 37 လူဦးရေ 178 ယောက်
(5) ဘီသူအထက် အိမ်ခြေ 32 လူဦးရေ 164 ယောက်
(6) ဘီသူအောက် အိမ်ခြေ 31 လူဦးရေ 169 ယောက်
(7) ဆူးပြောင်း အိမ်ခြေ 21 လူဦးရေ 130 ယောက်
(8) မာစေးပလို အိမ်ခြေ 8 လူဦးရေ 42 ယောက်

ဆီဆိုင်မြို့နယ်တွင်
ဆီဆိုင်မြို့တွင်း အိမ်ခြေ 17 လူဦးရေ 89 ယောက်

. ကရင်ပြည်သံတောင်မြို့နယ်(ယာဒိုကျေးရွာအုပ်စု)
(1) ပရယ်ဆို အိမ်ခြေ 56 လူဦးရေ 280 ယောက်
(2) လိုရာဒို အိမ်ခြေ 28 လူဦးရေ 135 ယောက်
(3) ရူးဘူခိုး အိမ်ခြေ 13 လူဦးရေ 120 ယောက်
(4) ထာဘော်ပလို အိမ်ခြေ 35 လူဦးရေ 175 ယောက်
(5) ဒေးဒီဖို(ရွှေနန်းကြီး) အိမ်ခြေ 130 လူဦးရေ 170 ယောက်
(6) ယိုစေဖူလီ အိမ်ခြေ 45 လူဦးရေ. 183 ယောက်
(7) ယာမာဖူလီ အိမ်ခြေ 17 လူဦးရေ 87 ယောက်
(8) ဒိုးဒိုထူလီ အိမ်ခြေ 22 လူဦးရေ 144 ယောက်
(9) ဘွယ်ဖိုလီ အိမ်ခြေ 13 လူဦးရေ 76 ယောက်
(10) မာယိုဖူလီ အိမ်ခြေ 45 လူဦးရေ 185 ယောက်
(11) နာကယ်ဖူလီ အိမ်ခြေ 19 လူဦးရေ 87 ယောက်
(12) တော်သိုဖူလီ အိမ်ခြေ 130 လူဦးရေ 168 ယောက်
(13) မိုကြိုဖူလီ အိမ်ခြေ 16 လူဦးရေ 81 ယောက်
(14) မိုနယ်ဖူလီ အိမ်ခြေ 21 လူဦးရေ 98 ယောက်
(15) ခေါ်ယားဖူလီ အိမ်ခြေ 18 လူဦးရေ 79 ယောက်
(16) ဒိုရိုး အိမ်ခြေ 30 လူဦးရေ 165 ယောက်
(17) လီလဲဖူလီ အိမ်ခြေ 28 လူဦးရေ 143 ယောက်
(18) ထီးသိုးဖူလီ အိမ်ခြေ 33 လူဦးရေ 168 ယောက်
(19) ရွှေနန်းကလေး အိမ်ခြေ 40 လူဦးရေ 196 ယောက်
(20) ဂေလာဖို (တောပုန်း) အိမ်ခြေ 8 လူဦးရေ 49 ယောက်
(21) ဘီယို(ကျေးကတော့) အိမ်ခြေ 60 လူဦးရေ 315
ယောက်
(22) လာခဲဖူလီ(ပိုလိုယာအမျိုး) အိမ်ခြေ 15 လူဦးရေ 83 ယောက်
(23) နာလူဖူလီ အိမ်ခြေ 23 လူဦးရေ 106 ယောက်
(24) ကူလဲဖူလီ အိမ်ခြေ 52 လူဦးရေ 184 ယောက်
(25) ယိုသဲဖူလီ အိမ်ခြေ 60 လူဦးရေ 304 ယောက်
(26) ခယ်နာဖူလီ အိမ်ခြေ 35 လူဦးရေ 167 ယောက်
(27) ထီးသာစောတိုက်နယ် အိမ်ခြေ 65 လူဦးရေ 368
ယောက်
ရွေ့ပြောင်းသူများ . 2050
ကျေးရွာစုစုပေါင်း (105) ရွာ အိမ်ခြေစုစုပေါင်း (3823)
လူဦးရေ စုစုပေါင်း ( 22205) စသည်တို့ ဖြစ်ပါသည်

*** ကယောလူမျိုးသမိုင်းတွင် ခေတ်အဆက်ဆက်
ထင်ရှားသောပုဂ္ဂိုလ်များ ***

(1) စောကူးကီ တပ်ရင်း (136) ရာထူး(ကပ္ပတိန်)
ဇာတိ (သိုးသီးဖို)
(2) လာထီး ကရင်သနက(3) ဒုဗိုလ် ဘီသူအောက်
(3) မောအီ တပ်ရင်း(33) ဒုဗိုလ် ဇာတိ= ပရေးပလို
(4) မာသဲအီ ကယား(1) ဗိုလ်ကြီး ဇာတိ=ဟိုယာ
(5) ခဲလောအီ ကယား (1) အရာခံဗိုလ် ဇာတိ=ထီးလိုပူ
(6) ဒိုးအီ ကယား (1) အရာခံဗိုလ် ဇာတိ=ထေခို

### တပ်မတော်တွင် သူရဲကောင်းမှတ်တမ်းဝင်
သီဟသူရ အောင်ဆန်းသူရဘွဲ့တံဆိပ်ရသူများ##

(1) ပကူး ကယား(1) တပ်သား သူရဲကောင်းမှတ်တမ်းဝင်
(2) လောသဲ ကယား(1) တပ်သား သူရဲကောင်း
မှတ်တမ်းဝင်
(3) တီဇာလား ကယား (1) အရာခံဗိုလ် သူရ
(4) ဆားအီ ကယား(1) တပ်ကြပ် သူရ
(5) ယိုးအီ ကယား (1) တပ်ကြပ် သူရ

** ဂျပန်တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်များ **

(1) ဂျော်နီ ရာထူး - ဗိုလ် တာဝန်ကျရာဒေသ - ဟိုယာ
ဇာတိ- ဟိုယာ
(2) သောနောအီ ရာထူး -ဗိုလ် တာဝန်ကျရာဒေသ- ဟိုယာ ဇာတိ- ဘီသူအောက်ရွာ
(3) ထာစိုးအီ ရာထူး-ဗိုလ် တာဝန်ကျရာဒေသ-ဟိုယာ
ဇာတိ- ဘီသူအောက်ရွာ
(4) ဖါးမင်း ရာထူး-ဗိုလ် တာဝန်ကျရာဒေသ-ဒေါရောက်ခူ ဇာတိ= ဘီသူအထက်ရွာ
(5) လာကလော် ရာထူး - ဗိုလ် တာဝန်ကျရာဒေသ- ဒေါရောက်ခူ ဇာတိ ဘီသူအထက်ရွာ

* ကယောတိုင်းရင်းသား နောက်ခံသမိုင်း *

Credit . ရှမ်းတောင် ကယာန်းအလှ